Khau nhục – hương vị núi rừng trong bữa tiệc người Tày

Đặc sản của cộng đồng Tày nơi núi rừng Bắc Ninh

Tại một số xã vùng núi của tỉnh Bắc Ninh, cộng đồng người Tày với hàng chục nghìn nhân khẩu vẫn giữ gìn được kho tàng ẩm thực truyền thống gắn với đời sống canh tác, sinh hoạt nơi sườn núi. Trong số đó, khau nhục là món ăn được nhắc đến nhiều nhất mỗi khi nói về đặc sản địa phương.

Ảnh: internet

Trong tiếng Tày, khau nhục còn được gọi là “nằm khâu”, cách hiểu phổ thông là miếng thịt được nấu cho thật mềm. Tên gọi mộc mạc nhưng gợi đúng tinh thần món ăn: thịt phải chín rục, béo mà không ngấy, thấm đủ hương rừng. Mỗi vùng lại có bí quyết nêm nếm riêng, song điểm chung là sự kỳ công, tỉ mỉ trong suốt quá trình chế biến để tạo nên hương vị đậm đà, khó lẫn.

Công phu từng công đoạn chế biến

Khau nhục được làm chủ yếu từ thịt ba chỉ lợn, chọn miếng bản rộng, cân đối giữa nạc và mỡ để khi nấu lên miếng thịt vừa mềm vừa giữ được độ béo. Thịt được làm sạch, luộc sơ, châm đều phần bì rồi rán đến khi mặt ngoài lên màu vàng óng, tạo lớp vỏ đẹp mắt và giúp da sau khi hấp vẫn giữ được độ dẻo, không bị nát.

Ảnh: internet

Gia vị cho món ăn khá phong phú, gồm tỏi, sả, gừng cùng các loại gia vị núi rừng như thảo quả, địa liền. Thảo quả thường được hơ qua than để dậy mùi, các loại gia vị khác giã nhỏ, vắt lấy nước cốt rồi trộn đều. Thịt sau khi rán để ráo được cắt thành từng miếng dày, xếp ngay ngắn vào bát, tưới phần nước gia vị lên trên rồi đậy kín và đem hấp cách thủy trong nhiều giờ liền, thường từ ba đến bốn tiếng. Cách làm này giúp miếng thịt chín sâu từ trong ra ngoài, đồng thời giữ trọn hương thơm, tránh để nước đọng trên vung rơi xuống làm nhạt vị.

Một mẻ khau nhục được coi là “chuẩn” khi miếng thịt chạm đũa là tách, da mềm nhưng không bở, bề mặt vàng ruộm, tỏa mùi thơm nồng nàn của thảo quả, địa liền hòa cùng mùi thịt béo. Người Tày thường ví chỉ cần chạm nhẹ và đưa lên miệng, hương núi rừng đã kịp lan tỏa, gợi cảm giác vừa dịu dàng vừa sâu lắng.

Món ăn gắn với những dịp trọng đại

Ảnh: internet

Trong sinh hoạt của người Tày, khau nhục không chỉ là món ăn dùng trong bữa cơm thường nhật mà còn là món gần như luôn xuất hiện trong những dịp quan trọng. Tết đến xuân về, mâm cỗ cưới, lễ mừng nhà mới, lễ then, sinh nhật hay các buổi sum họp đông đủ của gia đình đều khó vắng bóng đĩa khau nhục bốc khói.

Món ăn thường được dùng kèm xôi nếp hoặc bánh gio – hai loại bánh truyền thống gắn liền với đời sống đồng bào. Vị mềm béo, thơm đậm của thịt quyện với độ dẻo của hạt nếp hay vị thanh của bánh tạo nên tổng hòa hương vị đặc trưng, khiến những ai từng thưởng thức đều ghi nhớ.

Dấu ấn văn hóa trong nhịp sống hiện đại

Với người dân địa phương, thưởng thức khau nhục không chỉ đơn thuần là ăn một món thịt kho cầu kỳ mà còn là dịp cảm nhận sự khéo léo của đôi tay, sự kiên nhẫn qua hàng giờ chế biến và tấm lòng mến khách của người vùng cao. Mỗi miếng thịt là kết tinh của kinh nghiệm truyền từ đời này sang đời khác, là niềm tự hào về bản sắc của cộng đồng Tày giữa núi rừng.

Ảnh: internet

Trong bối cảnh nhịp sống hiện đại ngày càng gấp gáp, khau nhục vẫn giữ được vị trí riêng trên bản đồ ẩm thực Bắc Ninh. Hương vị đậm đà, mang dáng dấp núi rừng của món ăn trở thành điểm nhấn níu chân du khách, đồng thời nhắc nhớ về cội nguồn văn hóa của một cộng đồng dân tộc nơi miền sơn cước.

thanks you