Lê VH6 mở đường hình thành vùng chuyên canh ở miền núi phía Bắc

CAO BẰNG – Vài năm trở lại đây, huyện Nguyên Bình đưa giống lê VH6 vào trồng thử và đang thấy rõ cơ hội để xây dựng một vùng chuyên canh lê quy mô, ổn định cho người dân miền núi.

Xuất phát từ năm 2016, Nguyên Bình triển khai giống VH6 trong khuôn khổ dự án “Xây dựng phát triển giống lê mới và lê địa phương tại vùng miền núi phía Bắc”. Giai đoạn đầu được bố trí tại 3 xã Vũ Nông, Quang Thành, Yên Lạc, với tổng quy mô 15 ha và 60 hộ tham gia. Việc tổ chức theo dự án giúp địa phương vừa kiểm chứng khả năng thích nghi, vừa hình thành nền tảng kỹ thuật – tổ chức sản xuất ngay từ sớm.

Về giống, VH6 là cây ăn quả lâu năm có nguồn gốc Đài Loan, được Bộ NN&PTNT công nhận giống mới từ năm 2012. Nếu chăm sóc đúng quy trình, cây có thể cho thu hoạch bền bỉ 30–40 năm, năng suất tiềm năng 16–18 tấn/ha. Quả tròn, vỏ xanh khi chín phớt hồng; khối lượng phổ biến 300–400 g/quả, cá biệt có thể đạt tới khoảng 700 g; ruột trắng, mọng, vị ngọt mát nên khá “được lòng” người tiêu dùng. Những thông số này phần nào lý giải vì sao VH6 nhanh chóng được chọn để mở rộng diện tích tại các xã vùng cao.

Ảnh: Công Hải – Nông nghiệp & Môi trường

Tại Quang Thành, anh Bàn Văn Sinh là một trong những hộ được hỗ trợ giống sớm. Từ hơn 100 cây ban đầu, gia đình mở rộng lên khoảng 1 ha với trên 400 cây (riêng VH6 khoảng 300 cây giống từ Lào Cai, Hà Giang). Kinh nghiệm được anh đúc rút: ba năm đầu bón cho mỗi cây 20–30 kg phân hữu cơ kết hợp urê, lân, kali; làm cỏ thường xuyên để giảm cạnh tranh dinh dưỡng và hạn chế nơi trú ngụ của sâu bệnh. Bước sang năm thứ 5, vườn bắt đầu cho quả ổn định, nhưng vẫn phải tỉa để mỗi cây chỉ giữ 3–5 kg theo hướng dẫn kỹ thuật. Nhờ chăm sóc bài bản, vụ đầu tiên gia đình thu hơn 4 tạ quả, đem về khoảng 20 triệu đồng khi khách đến mua ngay tại vườn.

Cũng ở Quang Thành, anh Triệu Kiềm Vạng trồng VH6 từ năm 2016 trên diện tích hơn 5.000 m², tổng cộng trên 200 cây; trong đó chừng 100 cây đã cho thu vụ đầu. Năm 2020, vườn của anh được Trung tâm Khuyến nông và Giống nông lâm nghiệp Cao Bằng hỗ trợ xây dựng mô hình giàn kiên cố để “vin” cành – mục tiêu là tạo tán hợp lý, thuận tiện chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh, thu hái và tăng năng suất. Chất lượng quả được thị trường đánh giá tốt, size 300–400 g/quả, giá bán phổ biến 40.000–50.000 đồng/kg. Nhiều hộ cũng áp dụng biện pháp bọc quả để hạn chế sâu bệnh, nâng cao tỷ lệ quả loại 1.

Ảnh: Công Hải – Nông nghiệp & Môi trường

Ở góc độ quản lý cơ sở, ông Hoàng Quốc Chấn, Chủ tịch UBND xã Quang Thành, cho biết từ nền 5 ha ban đầu, đến nay toàn xã có hơn 300 hộ trồng lê, diện tích vượt 60 ha; riêng VH6 khoảng 40 ha. Xã thường xuyên cử cán bộ nông nghiệp “cầm tay chỉ việc”, hướng dẫn kỹ thuật trồng – chăm sóc để bà con theo đúng quy trình. Với tỷ lệ hộ nghèo còn trên 50%, Quang Thành xác định cây lê – đặc biệt là VH6 – sẽ là cây trồng chủ lực trong giai đoạn tới nhằm tạo sinh kế bền vững.

Nhìn rộng ra cấp huyện, cây lê vốn được trồng ở Nguyên Bình từ lâu, song chủ yếu là giống địa phương, năng suất – chất lượng chưa đồng đều. Trong nhiệm kỳ 2015–2020, huyện đưa cây lê vào danh mục cây ăn quả trọng điểm của chương trình tái cơ cấu nông nghiệp. Thực tế cho thấy VH6 phù hợp điều kiện khí hậu – thổ nhưỡng, nên địa phương chỉ đạo mở rộng nhanh diện tích: hiện toàn huyện gần 200 ha lê, khoảng 80% là VH6; trong số đó 24 ha đã bước vào thời kỳ cho thu.

Ảnh: Công Hải – Nông nghiệp & Môi trường

Bà Hoàng Thị Hòa, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Nguyên Bình, cho biết huyện sẽ huy động nguồn lực từ nhiều chương trình để hỗ trợ tiếp tục mở rộng diện tích, phấn đấu đến năm 2025 đạt khoảng 300 ha. Mục tiêu là hình thành vùng sản xuất lê tập trung, tổ chức lại sản xuất theo hướng các tổ hợp tác/nhóm hộ, và từng bước đưa “Lê Nguyên Bình” trở thành sản phẩm OCOP đặc trưng của địa phương. Định hướng này kỳ vọng tạo “đòn bẩy” cho nông nghiệp miền núi, nâng thu nhập nông hộ, và xây dựng thương hiệu trái cây vùng cao.

thanks you