Mưa trước hiên và tô canh chua của má

Mưa về hiên nhà

Mưa về trước nhà, gõ lộp độp lên mái tôn nghe đã tai, trườn qua miệng cái lu nước cũ, chảy thành vệt dài như ai lấy bút chì vạch lại đường tuổi thơ. Ngoài bậc thềm, đôi dép nhựa bỏ quên từ bữa nắng chang chang nằm im như đợi người, ướt sũng mà hiền. Khúc sân nhỏ lóng lánh nước, mùi đất ẩm, mùi lá dừa nước, mùi khói rơm từ chái bếp quyện vô nhau — mùi hương hổng cần gọi tên cũng biết là nhà. Tui nhớ hoài mấy buổi chiều nhác học bài, ngồi gọt bút chì cho nhọn, vở mở đó mà con mắt cứ dòm mưa giăng trắng xóa ngoài hiên. Từ dưới bếp, giọng má gọi lên: “Con xuống phụ má nhen!”, nghe ấm ran cả gian nhà.

Ảnh: FB Đi Mô Rứa

Dáng mưa miền Tây

Hồi đó, mưa miền Tây có cái tánh hệt như bạn thân: tới bất tử, rủ rê một cái là đổ cái rào, rồi ngừng ngang, chừa lại bầu trời mát rười rượi. Đường làng hóa thành sông con, lũ nhỏ tụi tui lội bì bõm qua mấy vũng bùn, ôm đôi dép vô ngực mà chạy băng băng qua cây cầu khỉ trơn lè. Con rạch trước cửa rộn ràng: tiếng ếch nhái um trời, tiếng ghe máy phành phạch, tiếng mưa chạm lên tàu lá chuối nghe “lạch tạch” thiệt đã. Tui nhớ cả tiếng đinh búa của tía chiều nào cũng trèo lên mái, vá miếng tôn bị dột năm trước — “để bữa mưa sau hổng ướt giường con”. Cái thương của người lớn giản dị vậy mà bền dai hơn mọi lời hứa hẹn.

Ảnh: FB Đi Mô Rứa

Tô canh chua của má — phép màu nhỏ xíu

Bếp nhà quê có chi nhiều: nồi nhôm móp méo, cái muôi cán gãy hàn lại, rổ rau om ngò gai xanh rần rật. Má chụm củi, lửa bén rơm bùng lên, nước sôi sùng sục. Me chín dằm ra cho chua vừa tới, chút đường cho dịu, chút muối cho đằm; vài khoanh bạc hà, miếng thơm, mớ bắp chuối xắt sợi. May mắn có mẻ cá linh đầu mùa hay khúc cá lóc tía mới quăng lưới hồi sớm, má thả vô, dặn đừng đảo mạnh coi chừng nát. Tới lúc nắm bông điên điển vàng ươm lấp ló trên mặt nồi, má rắc thêm nhúm ngò om, hương bốc nghi ngút. Bữa nghèo hổng có cá, má vẫn nấu canh chua rau tập tàng, chan qua chén cơm nguội, ăn mà nghe đời ngọt xớt. Chỉ một tô canh chua bốc khói là cả căn bếp ấm lên, mưa ngoài hiên bỗng giống tiếng chúc tụng, hổng còn là tiếng cô đơn.

Ảnh: FB Đi Mô Rứa

Hơi ấm truyền qua những mùa

Mưa rớt chầm chậm xuống chái bếp, đụng vô mấy cái hũ mắm, hũ me má xếp ngay hàng. Tui bỗng nhớ cái tủ thờ lau láng, mấy tấm hình chân dung đen trắng của ông bà nội ngoại; mỗi lần dọn cỗ cúng là má nói nhỏ: “Ông bà về ăn cơm với con cháu,” còn ngoài kia mưa gõ nhịp như bàn tay gõ cửa người thân lâu ngày. Có một thứ ấm áp di truyền từ đời này qua đời khác, hông ghi vô công thức nào hết: là tiếng gọi “ăn cơm con ơi”, là cái vá múc vừa tay, là tấm lòng muốn giữ nhau khỏi lạnh.

Mưa phố, lòng quê

Lớn lên, đi xa, mưa ở phố coi bộ khác: rơi xuống là kẹt xe, nón áo lục đục, quán xá chật như nêm, tin nhắn kêu “trễ hẹn nghen”. Mưa thành lịch công việc: 17h mang áo mưa, 18h tới nơi. Nhưng cứ mỗi lần giọt mưa táp vô ô kiếng, tim lại khựng một nhịp. Ở đâu đó, bậc thềm xưa vẫn ướt, đôi dép cũ biết đâu còn nằm đợi, cái lu nước cũ còn in vệt rêu. Chỉ cần tưởng tượng tiếng cửa bếp cót két mở ra, tui nghe như má nói y chang hồi xưa: “Vô đây con, má đang nấu canh.”

Ảnh: FB Đi Mô Rứa

Tập nấu lại nồi canh ký ức

Bữa nào nhớ quá, tui thử nấu lại. Công thức nhiều lắm, ai cũng chỉ thêm bớt, nhưng hổng ai chỉ được cái cách nêm… nỗi nhớ. Bởi dzậy tui nấu bằng trí nhớ: dầm me trước, nêm cho vị chua đứng thẳng mà hổng gắt; đừng quên miếng thơm để cái ngọt hậu bám dai; bạc hà xắt xéo cho thấy thớ đẹp; cá thả nhẹ tay, canh lửa riu riu; ngò om, ngò gai thả cuối cùng cho mùi thơm bay lâu. Tới khi múc ra chén, đặt sát cửa sổ để nghe mưa gõ mái, tui húp một muỗng rồi tự cười: à, ấm đây rồi — cái ấm của một đứa nhỏ được kêu tên đúng lúc.

Những thứ nhỏ xíu mà thương

Mưa còn kéo theo bao chuyện nhỏ xíu mà thương: cái khăn mùng đem ra phơi chưa kịp khô; con mèo con nép dưới chân ghế meo meo; chiếc áo sơ-mi tía từng mặc đi đám giỗ treo ở cây đinh rỉ; mấy chén nhỏ má chưng chè chuối hôm nào còn thơm mùi dừa. Từng thứ lặt vặt đó như hạt mưa đậu trên lá sen, lấp lánh một chút là rớt, nhưng cái ướt mát của nó thì ở lại lâu lắm. Đời sống thiệt ra toàn những chi tiết rời rạc như dzậy; chỉ cần mưa ghé ngang là chúng chịu ngồi gần nhau, kể chuyện hiền.

Ảnh: FB Đi Mô Rứa

Ngọt buồn như đường thốt nốt

Có người hỏi: “Mưa hoài vậy buồn hông?” Ừ, có chứ. Buồn kiểu ngọt, giống như cục đường thốt nốt tan chậm trong nước ấm. Buồn để nhớ người đã xa; buồn để thương người còn cạnh bên; buồn để tự nhắc mình: hổng có gì chắc hết, chỉ có bữa cơm và cái ôm là nên giữ. Và biết đâu, nhờ mưa mà mình can đảm hơn — can đảm gọi một cuộc điện thoại về quê, can đảm nói câu “con nhớ má”, can đảm nấu một nồi canh chua thiệt ngon đãi mấy đứa bạn đang chao đảo giữa đời sống gấp.

Chậm lại nghen, nấu một nồi canh

Cuối cùng, mưa nào rồi cũng tạnh. Nồi canh nào rồi cũng nguội. Nhưng điều còn lại là tiếng thìa chạm vô thành tô, là hơi thở ai thổi cho nguội bớt, là lòng mình bớt cứng cỏi. Chiều nay nếu xứ bạn đổ mưa, thử chậm lại một chút nghen: dựng đôi dép cho ngay ngắn, lau khô bậc thềm, rửa mớ rau thơm, nhóm bếp. Nấu một nồi canh chua theo cách riêng của bạn — có cá thì cho cá, hổng có thì rau tập tàng cũng ngon — rồi mở hé cửa cho mùi mưa tràn vô. Lúc múc tô canh nóng hổi, nhớ tự thương mình thêm chút, nhớ người thương ở xa thêm chút. Hít sâu, nghe lòng nhẹ như con đò thả mái chèo trên khúc sông sau mưa — êm ái, trôi chậm, mà ấm.

Ảnh: FB Đi Mô Rứa

Mưa cũ, nhà mới, lòng còn nguyên

Mùa mưa về trước hiên, coi bộ chẳng có gì lạ. Chỉ là cách trời nhắc mình quay về chỗ đã từng bình yên. Chỉ là dịp để mình bày lại ký ức cho ngay ngắn, đặt tình cảm lên bàn ăn, và thắp lửa trong căn bếp nhỏ. Mưa cũ hay mưa mới thì vẫn là mưa; còn thương còn nhớ thì chỗ nào cũng hóa thành nhà.

thanks you