“Nàng tiên cá cuối cùng” – tiếng vọng cảnh tỉnh từ lòng biển

Một buổi giới thiệu sách ấm áp đã đưa độc giả Thủ đô chạm tới câu chuyện về tuyệt chủng và ký ức đại dương, khi tiểu thuyết “Nàng tiên cá cuối cùng” của nhà văn Phần Lan Iida Turpeinen được ra mắt trong khuôn khổ Tuần lễ Văn học Phần Lan.

Ảnh: Internet

Sự kiện văn chương mang sắc màu Bắc Âu

Chương trình do Đại sứ quán Phần Lan phối hợp tổ chức, quy tụ đông đảo bạn đọc và những người làm sách. Đại sứ Keijo Norvanto cùng phu nhân tham dự, chia sẻ niềm vui khi văn học đương đại Phần Lan tiếp tục có thêm một tác phẩm đến gần công chúng Việt. Cuộc trò chuyện mở rộng với PGS.TS Nguyễn Thành Nam, nhà văn Di Li và các dịch giả Bùi Việt Hoa, Võ Xuân Quế giúp người dự có cái nhìn toàn cảnh về hành trình của cuốn sách – từ bối cảnh sáng tác, tinh thần thời đại đến lựa chọn ngôn ngữ trong bản dịch tiếng Việt.

Câu chuyện đi qua ba thế kỷ, bắt đầu từ một loài đã biến mất

Tác phẩm lấy cảm hứng từ số phận bò biển Steller – sinh vật khổng lồ từng hiện diện ở vùng biển lạnh phương Bắc rồi biến mất chỉ vài thập kỷ sau khi bị con người phát hiện. Từ điểm khởi đầu ấy, nhà văn mở rộng biên độ tự sự qua ba thế kỷ, đan cài hành trình của những con người khác nhau để soi chiếu mối quan hệ giữa con người và tự nhiên. Nhịp kể tiết chế, giàu chất tư liệu nhưng giàu chất thơ, đặt người đọc trước câu hỏi: chúng ta sẽ nhớ gì – và chịu trách nhiệm thế nào – khi một sinh thể bị đẩy khỏi trái đất.

Ảnh: Internet

Cầu nối văn hóa và những lớp nghĩa trong bản dịch

Tại buổi ra mắt, các diễn giả bàn sâu về lựa chọn thuật ngữ sinh học, địa danh, lối đặt câu gợi nhịp lạnh của phương Bắc và cách truyền tải tinh thần “tiết độ” trong văn phong Phần Lan. Những chi tiết về quá trình cộng tác giữa hai dịch giả cho thấy bản tiếng Việt vừa chú trọng độ chính xác, vừa giữ nhạc tính nguyên tác, để độc giả cảm nhận được cái lạnh cắt da của đại dương lẫn sự ấm nóng của tình người.

Thành tích quốc tế và sức lan tỏa

“Nàng tiên cá cuối cùng” từng nhận giải Helsingin Sanomat cho tác phẩm đầu tay xuất sắc, đồng thời lọt đề cử Finlandia và Torch-Bearer – những dấu mốc khẳng định vị thế của Iida Turpeinen trong văn đàn Phần Lan. Cuốn sách đã được xuất bản ở nhiều quốc gia, mở rộng đối thoại toàn cầu về ký ức sinh thái và trách nhiệm của con người trước những mất mát không thể đảo ngược.

Lời nhắc về hiện tại từ một câu chuyện đã khép

Khép lại chương trình, điều còn lại không chỉ là tên một loài đã tuyệt chủng hay những trang văn giàu tưởng tượng. Đó là cảm giác bùi ngùi khi lịch sử tự nhiên va chạm với lịch sử con người, và là lời nhắc rằng mỗi lựa chọn sống hôm nay đều in dấu lên thế giới ngày mai. “Nàng tiên cá cuối cùng” vì thế không chỉ là một cuốn tiểu thuyết xuống biển tìm lại dấu vết loài vật thất truyền, mà còn là tấm gương soi vào cách chúng ta cư xử với thiên nhiên – lặng lẽ, dai dẳng và đầy sức lay động.