TP.HCM ưu đãi lớn cho lộ trình giao thông xanh

Là một trong những địa phương đi trước về chuyển đổi năng lượng trong giao thông, TP.HCM đang xây dựng đề án với hệ thống cơ chế hỗ trợ đồng bộ, áp dụng theo lộ trình nhiều giai đoạn. Mục tiêu trung tâm là “xanh hóa” phương tiện và hạ tầng, qua đó giảm ô nhiễm không khí, giảm thiệt hại kinh tế và cải thiện chất lượng sống đô thị. Theo ông Bùi Hòa An – Phó giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM – thành phố đặt mốc đến năm 2030 hoàn tất chuyển đổi xanh toàn diện trong lĩnh vực giao thông.

Ảnh: Internet

Giai đoạn 1: 100% xe buýt dùng điện hoặc năng lượng xanh trước 2030

Sau sáp nhập, TP.HCM có quy mô dân số khoảng 14 triệu người, với khoảng 11 triệu xe máy và 1 triệu ô tô; áp lực phát thải từ giao thông vì thế rất lớn, đi kèm rủi ro sức khỏe cộng đồng và tổn thất kinh tế ước vượt 3.000 tỉ đồng/năm (tương đương 0,25% GRDP). Để đảo chiều tình trạng này, đề án kiểm soát khí thải trong giao thông của TP.HCM được thiết kế theo hai chặng. Ở chặng đầu, thành phố tập trung vào mạng lưới vận tải công cộng: đến năm 2030, 100% xe buýt chuyển sang chạy điện hoặc dùng năng lượng xanh; hồ sơ giai đoạn 1 đã hoàn tất, dự kiến trình HĐND TP trong tháng 11-2025 để triển khai từ năm 2025.

Để kéo dòng vốn xã hội hóa tham gia xe buýt xanh, TP đề xuất các ưu đãi tài chính đủ mạnh. Cụ thể, phần vốn vay đầu tư phương tiện được ngân sách hỗ trợ lãi suất tối đa cho 85% giá trị khoản vay, không quá 300 tỉ đồng cho mỗi dự án, với thời hạn hỗ trợ tối đa 7 năm. Doanh nghiệp/nhà đầu tư trả lãi cố định 3%/năm cho phần vốn vay mua xe, phần chênh lệch lãi suất còn lại do Nhà nước bù. Với đầu tư trạm sạc phục vụ xe buýt, TP.HCM hỗ trợ 50% lãi suất; mức vốn vay được hỗ trợ lãi suất tối đa 70% đối với hạng mục xây dựng công trình và tối đa 85% cho phần công nghệ, thiết bị, trần 200 tỉ đồng/dự án.

Giai đoạn 2: Mở rộng sang xe cá nhân, doanh nghiệp và phân vùng phát thải

Song song hoàn thiện giai đoạn 1, TP đang xây dựng giai đoạn 2 áp dụng cho các nhóm phương tiện còn lại: xe cá nhân, hộ gia đình, hợp tác xã, doanh nghiệp. Trọng tâm là cơ chế khuyến khích – ưu đãi đi cùng các bước hạn chế dần phương tiện dùng nhiên liệu hóa thạch tại những khu vực nhạy cảm. Theo đề án, từ năm 2026, TP.HCM bắt đầu hạn chế xe kinh doanh vận tải/xe công nghệ sử dụng xăng dầu không đạt chuẩn ra vào khu trung tâm; đồng thời thí điểm hạn chế xe dưới chuẩn trên tuyến đường Rừng Sác (đoạn từ phà Bình Khánh đến đường Duyên Hải). TP cũng đặt mục tiêu chuyển đổi khoảng 400.000 xe máy xăng của nhóm tài xế công nghệ sang điện trong giai đoạn đầu.

Ảnh: Internet

Giai đoạn 2027–2030, thành phố tổ chức kiểm định khí thải xe máy trên diện rộng và, dựa trên kết quả kiểm định, từng bước hạn chế ô tô, xe máy không đạt chuẩn đi vào trung tâm. Từ năm 2031, phạm vi vùng phát thải thấp được mở rộng ra vành đai 1 – bao bởi trục Phạm Văn Đồng – vòng xoay Nguyễn Thái Sơn – ngã tư Bảy Hiền – Hương Lộ 2 – Nguyễn Văn Linh; đến năm 2032, nâng chuẩn khí thải áp dụng cho toàn bộ phương tiện ra vào vùng này.

Ưu đãi trực tiếp cho người dân và nhóm dễ bị tổn thương

Đề án nhấn mạnh nguyên tắc “khuyến khích, hỗ trợ, ưu đãi” để bảo đảm công bằng, giảm xáo trộn đời sống – đặc biệt với người thu nhập thấp. Các gói hỗ trợ đang được nghiên cứu gồm: miễn 50% lệ phí cấp đăng ký và biển số đối với mô tô, xe máy điện; hỗ trợ 100% chi phí (tối đa 20 triệu đồng) cho hộ nghèo và 80% (tối đa 16 triệu đồng) cho hộ cận nghèo khi chuyển sang xe máy điện. TP.HCM cũng dự kiến hỗ trợ 20% lãi suất vay (thời hạn vay không quá 5 năm, căn cứ lãi suất của 4 ngân hàng thương mại tại TP) cho cá nhân, hộ gia đình mua mới xe máy điện; đồng thời có chính sách thu mua xe máy xăng theo niên hạn. Nhóm tài xế công nghệ/giao hàng được thụ hưởng các chính sách tương tự để đẩy nhanh chuyển đổi.

Nguồn lực thực hiện và huy động xã hội

Cho giai đoạn 2025–2030, tổng kinh phí hỗ trợ chuyển đổi dự kiến là 7.329 tỉ đồng; riêng năm 2030 ước 3.099 tỉ đồng. Trong cơ cấu này, khoảng 2.700 tỉ đồng dành hỗ trợ chi phí ban đầu để chuyển xe máy xăng sang điện (chiếm 38%), hơn 2.100 tỉ đồng cho hỗ trợ phí trước bạ (khoảng 28,7%)… Bên cạnh ngân sách giữ vai trò chủ đạo trong chính sách hỗ trợ và đầu tư hạ tầng, TP kêu gọi doanh nghiệp đầu tư trạm sạc, dịch vụ cho thuê pin, mở rộng mô hình xe đạp công cộng và huy động vốn dài hạn cho hạ tầng giao thông xanh thông qua phát hành trái phiếu.

Kinh nghiệm quốc tế: retrofit xe xăng thành xe điện

Một hướng tham khảo được nêu là mô hình “retrofit” tại Pháp: từ năm 2020, việc thay động cơ nhiệt bằng hệ truyền động điện đã được hợp pháp hóa. Green Corp Konnection (GCK) phát triển bộ kit “Twin-E” cho phép xe chạy hoàn toàn bằng điện dưới 50 km/giờ và tự chuyển sang chế độ hybrid khi chạy nhanh hơn; bộ kit tương thích với phần lớn xe do Pháp sản xuất từ năm 2006. Chi phí hoán cải vào khoảng 8.500 euro/xe, và có thể hạ còn 4.000 euro nếu được trợ giá của chính phủ.

_{Theo Báo Tuổi Trẻ: https://tuoitre.vn/tp-hcm-uu-dai-chuyen-doi-giao-thong-xanh-20251106084206588.htm}

thanks you