Từ “Nano Banana” đến kỷ nguyên DALL·E kế tiếp: AI đang tái định hình thế giới hình ảnh

Một trái chuối vàng óng hóa thành tượng 3D, đổ bóng như thật, lấp lánh các vân sơn giả kim loại; chỉ vài cú chạm, người dùng đã có “tác phẩm” trông như bước ra từ xưởng dựng hình chuyên nghiệp. Trào lưu Nano Banana bùng lên trên mạng xã hội không phải vì trái cây, mà vì cảm giác “quyền năng” khi ai cũng có thể sáng tạo hình ảnh phức tạp trong tích tắc. Từ hiện tượng ấy, một bức tranh rộng hơn hiện ra: AI tạo sinh (generative AI) đang lặng lẽ — rồi ào ạt — định nghĩa lại cách làm hình ảnh trong đời sống và công nghiệp.

Đồ họa: Cát Tiên BLD

Khi một meme thành “cửa ngõ” công nghệ

Trò đùa thị giác kiểu Nano Banana gọn nhẹ, vui mắt, dễ sao chép. Nhưng đằng sau niềm vui tức thời là một “cú bật” về nhận thức: công nghệ từng thuộc về studio lớn nay chạy ngay trong ứng dụng người dùng phổ thông. Việc “bọc” thuật toán AI trong các thao tác kéo–thả, chọn–đổi chất liệu, thêm ánh sáng… khiến kỹ thuật đồ họa phức tạp trở thành trải nghiệm giải trí. Cảm hứng lan truyền chính là chất xúc tác đưa đại chúng bước vào ngưỡng cửa của nhiếp ảnh – thiết kế – dựng hình kiểu mới.

Ứng dụng phổ thông, năng lực chuyên nghiệp

Nếu trước đây muốn “biến ảnh thành tượng” cần phần mềm 3D, plugin, thư viện vật liệu và kha khá tay nghề, thì nay mô hình tạo sinh xử lý phần khó: ước lượng hình khối, bề mặt, ánh sáng; mô phỏng kim loại, đá, nhựa, thủy tinh; thậm chí gợi ý bố cục để “ăn ảnh” hơn. Người dùng đối thoại bằng ý tưởng (prompt) thay vì “đánh vật” với bảng thông số. Kết quả không chỉ vui mắt; nhiều trường hợp đã đạt mức dùng được trong sản xuất nội dung: poster sự kiện, minh họa báo chí, storyboard quảng cáo, mockup sản phẩm.

Bức tranh hệ sinh thái: từ ứng dụng chat đến xưởng sáng tạo

Lực đẩy cho làn sóng này đến từ hai phía:

• Ứng dụng giao tiếp đại chúng: công cụ tạo/chỉnh ảnh được tích hợp ngay nơi người dùng trò chuyện, tìm kiếm hay chia sẻ. Giá trị nằm ở tính tức thì và “học qua chơi”: thử – sai – làm lại, không rào cản cài đặt.
• Nền tảng sáng tạo chuyên sâu: những “xưởng” AI cho phép điều khiển chi tiết hơn—độ phân giải, ống kính ảo, phối sáng, phong cách chất liệu, giữ nguyên bố cục…—để dùng trong dự án thật. Kho hình mẫu, preset, và quy trình cộng tác giúp nhóm sáng tạo làm việc nhanh hơn nhiều vòng so với trước.

Hai dòng chảy này gặp nhau ở điểm giữa: ai cũng có thể khởi đầu từ cảm hứng thoáng qua, rồi “nâng cấp” dần đến tiêu chuẩn sản xuất.

Từ DALL·E đến “thế hệ kế tiếp”: vì sao cả ngành ngóng đợi?

Những năm gần đây, DALL·E là cái tên đại diện cho năng lực “hiểu – vẽ” từ ngôn ngữ. Sau mỗi vòng nâng cấp, hình ảnh trở nên sắc nét hơn, logic vật lý – ngữ cảnh ổn định hơn, và quan trọng: khả năng kiểm soát (giữ nhân vật, giữ bố cục, chỉnh từng vùng) ngày càng tiến bộ. Bởi vậy, khi cộng đồng nhắc đến thế hệ kế tiếp — thường được gọi tắt là “DALL·E 4” — kỳ vọng không chỉ là ảnh đẹp hơn, mà là:

• Câu lệnh ít nhưng trúng ý: mô hình suy diễn tốt hơn từ prompt ngắn.
• Nhất quán nhân vật – phong cách qua nhiều khung hình: chìa khóa cho truyện tranh, quảng cáo nhiều kỳ, hay huấn luyện tài sản thương hiệu.
• Hiểu cảnh – vật – ánh sáng bền vững: ảnh không chỉ đẹp mà đáng tin, giảm lỗi sai tỷ lệ, bóng đổ, chi tiết bàn tay…
• Tích hợp quy trình: từ phác – duyệt – chỉnh – xuất bản trong một mạch thống nhất.

Ngành sáng tạo “ngóng” bởi điều đó trực tiếp tiết kiệm thời gian, ngân sách và mở lối cho định dạng nội dung mới.

Nghệ sĩ, nhiếp ảnh gia, nhà quảng cáo: ai được gì, mất gì?

• Nhiếp ảnh & hậu kỳ: “bộ đồ nghề” mở rộng. AI có thể dựng set ảo, tạo ánh sáng giả lập để thử ý tưởng trước khi thuê thiết bị/địa điểm. Ở giai đoạn hậu kỳ, AI xử lý mệt mỏi cơ học, để con người dành sức cho tinh chỉnh thẩm mỹ.
• Thiết kế & minh họa: từ moodboard đến bản nháp, vòng lặp rút ngắn đáng kể. Nhưng con mắt chọn – bỏ và câu chuyện thương hiệu vẫn là lợi thế con người nắm giữ.
• Quảng cáo & truyền thông: tốc độ “chạy trend” là sống còn. Khi meme như Nano Banana bùng nổ, đội ngũ có thể bắt nhịp trong vài giờ thay vì vài ngày.
• Nghệ sĩ thị giác: AI là đối tác đồng sáng tạo, không thay thế cảm xúc, trải nghiệm, hay ngôn ngữ cá nhân—những thứ làm nên tác phẩm có “hồn”.

Đạo đức và bản quyền: đường ray phải có trước khi tàu chạy nhanh

Cùng với khả năng mới là câu hỏi trách nhiệm: dữ liệu huấn luyện đến từ đâu, quyền của tác giả gốc được bảo vệ thế nào, đâu là ranh giới giữa “tham chiếu phong cách” và sao chép? Bên cạnh đó, tính xác thực trở nên then chốt trong báo chí, giáo dục, pháp lý. Bộ công cụ gắn nhãn, truy vết nguồn gốc nội dung và quy tắc minh bạch đang được các nền tảng, cơ quan quản lý và cộng đồng chuyên môn thúc đẩy, nhằm đảm bảo tính liêm chính của không gian hình ảnh số.

Người dùng phổ thông: từ khán giả đến người làm nội dung

Điểm thú vị nhất: đại chúng không còn là người xem thụ động. Họ đặt đề bài, chọn phong cách, chỉnh sửa và xuất bản. Mỗi chiếc điện thoại thông minh là một “xưởng nhỏ” — nơi ảnh chân dung trở thành poster, vật dụng đời thường thành đồ vật “ảo thuật”, chuyện thường ngày hóa thành truyện tranh. Khoảng cách giữa ý tưởng và sản phẩm đã ngắn hơn bất kỳ thời điểm nào.

Hướng tới ngày mai của hình ảnh

Từ Nano Banana — một trò nghịch ngợm đáng yêu — đến những mô hình tạo sinh thế hệ kế tiếp, hành trình diễn ra rất nhanh nhưng không hề hời hợt. Mỗi trào lưu thị giác cho thấy cách công nghệ được xã hội tiêu hóa: bắt đầu bằng tò mò, ở lại vì hữu ích. Khi AI ngày càng hiểu ngôn ngữ, ánh sáng, chất liệu và bối cảnh, thế giới hình ảnh trước mắt chúng ta sẽ giàu sắc thái hơn, đồng thời đòi hỏi nhiều trách nhiệm hơn từ người tạo ra và người phân phối.

Điều chắc chắn là: quyền sáng tạo đang được phân phối lại. Và ở kỷ nguyên mới của hình ảnh, ai cũng có thể là người kể chuyện — miễn là biết mình muốn nói điều gì.

thanks you