Những biểu hiện thiếu canxi ở trẻ em: cha mẹ cần nhận biết sớm

Canxi là “vật liệu” cốt lõi cấu tạo xương và răng, đồng thời tham gia dẫn truyền thần kinh—vì thế thiếu canxi không chỉ ảnh hưởng chiều cao, mà còn tác động tới giấc ngủ, vận động và cảm xúc của trẻ. Dưới đây là các dấu hiệu thường gặp, cách cha mẹ theo dõi và nguyên tắc bổ sung an toàn, dựa trên khuyến nghị sức khỏe cộng đồng.

Ảnh minh họa

Dấu hiệu sớm thường gặp

Ngủ kém, hay giật mình: Trẻ khó vào giấc, ngủ chập chờn, dễ giật mình về đêm. Đây là nhóm biểu hiện cha mẹ dễ quan sát nhất tại nhà.

Đổ mồ hôi trộm: Ra mồ hôi nhiều, nhất là vùng đầu và gáy khi ngủ, dù phòng không nóng.

Chuột rút, co cơ thoáng qua: Thường xuất hiện về đêm hoặc khi trẻ vận động; trẻ có thể kêu đau bắp chân, bàn tay nắm cứng.

Chậm mọc răng, đi chậm: Mốc mọc răng và các kỹ năng vận động thô (đứng, đi) chậm hơn so với lứa tuổi.

Đau nhức xương, mỏi người: Trẻ hay than đau mỏi khi chạy nhảy; một số trẻ lớn hơn có cảm giác “nhức xương” vùng cẳng chân khi trời lạnh.

Lưu ý: mỗi trẻ có thể chỉ biểu hiện một vài dấu hiệu; việc “đúng mốc” phát triển còn phụ thuộc dinh dưỡng tổng thể, giấc ngủ, vận động và yếu tố bệnh lý kèm theo.

Ảnh minh họa

Vì sao trẻ dễ thiếu canxi?

Khẩu phần chưa cân đối: ít sữa/sản phẩm từ sữa, cá xương mềm, đậu phụ, rau lá xanh.

Thiếu vitamin D: ít ra nắng, bôi kem chống nắng toàn thời gian, hoặc bệnh lý làm giảm hấp thu.

Tăng nhu cầu theo giai đoạn: bùng nổ tăng trưởng (growth spurt) khiến nhu cầu khoáng chất tăng vọt.

Hấp thu kém do rối loạn tiêu hóa kéo dài hoặc dùng thuốc làm cản trở chuyển hóa canxi.

Khi nào nên đưa trẻ đi khám?

• Dấu hiệu kéo dài trên 2–3 tuần hoặc ảnh hưởng sinh hoạt (mất ngủ, hay chuột rút, mệt mỏi).
• Trẻ chậm mốc phát triển (mọc răng, đứng/đi) hơn đáng kể so với tuổi.
• Xuất hiện co cứng cơ, tê bì bất thường, hay đau xương lặp đi lặp lại.
  Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm và đánh giá toàn diện (chế độ ăn, vitamin D, canxi, phospho, men xương…), từ đó đưa ra phác đồ bổ sung phù hợp độ tuổi. Không nên tự ý mua canxi về uống vì quá liều có thể gây táo bón, sỏi thận hoặc cản trở hấp thu vi chất khác.

Bổ sung an toàn: nguyên tắc “thực phẩm trước, thuốc sau”

Ưu tiên từ bữa ăn: sữa và chế phẩm sữa, cá nhỏ ăn cả xương (cá cơm), tôm tép, đậu phụ, mè (vừng), rau lá xanh đậm.

Tắm nắng hợp lý: cho trẻ tiếp xúc nắng sáng (trước 9h) vài lần mỗi tuần để hỗ trợ tổng hợp vitamin D.

Hoạt động thể lực: chạy nhảy, nhảy dây, leo cầu thang giúp “kích hoạt” tạo xương.

Chỉ dùng chế phẩm bổ sung theo chỉ định: liều lượng, dạng muối canxi và thời điểm dùng (cùng hay tách bữa, phối hợp vitamin D) cần theo hướng dẫn y tế để đạt hiệu quả và an toàn.

Thiếu canxi có thể nhận biết sớm qua những thay đổi trong giấc ngủ, mồ hôi, cơ–xương–răng. Việc của cha mẹ là quan sát nhất quán, đi khám khi có nghi ngờ và bổ sung đúng cách—tránh tâm lý “uống cho yên tâm”. Dinh dưỡng cân bằng, vận động thường xuyên và theo dõi mốc phát triển là “bộ ba” giúp trẻ xây dựng hệ xương–răng vững vàng.

_{Bài viết chỉ cung cấp thông tin tham khảo, không thay thế tư vấn, chẩn đoán hay điều trị y khoa; phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và nhận hướng dẫn chuyên môn trước khi tự bổ sung canxi hoặc dùng thuốc.}